Popularność kryptowalut stale rośnie, ale wraz z nią wzrastają obawy dotyczące nielegalnych działań związanych z ich wykorzystaniem. Raporty branżowe często podkreślają zainteresowanie przestępców nowymi technologiami, a to z kolei budzi niepokój w społeczeństwie. Wiele tradycyjnych instytucji finansowych również dzieli te obawy i obawia się, że aktywa cyfrowe mogą być wykorzystywane do prania pieniędzy i finansowania terroryzmu.
Jednak w tym artykule dowodzimy, że sytuacja jest zupełnie odwrotna. Twierdzenie, że kryptowaluty są powszechnie używane do prania pieniędzy, jest nieprawdziwe. Wręcz przeciwnie, dzięki swojej transparentności, kryptowaluty ułatwiają identyfikację przestępców, którzy próbują wykorzystać je do nielegalnych działań. Faktycznie, kryptowaluty stanowią zaledwie 1% wszystkich przypadków prania pieniędzy w porównaniu do gotówki!
Co to jest pranie pieniędzy i jakie są źródła oskarżeń wobec kryptowalut?
Pranie pieniędzy to proces, w którym dochody pochodzące z nielegalnej lub przestępczej działalności, takiej jak handel narkotykami, korupcja lub oszustwa, celowo są ukrywane w celu nadania im pozorów legalnego pochodzenia. Głównym celem prania pieniędzy jest zatuszowanie prawdziwego źródła tych środków, co utrudnia organom ścigania śledzenie szlaków finansowania przestępstw.
Proces prania pieniędzy zazwyczaj składa się z trzech głównych etapów: lokowania, maskowania i integracji. W pierwszym etapie, zwanym lokowaniem, nielegalne środki finansowe są wprowadzane do systemu finansowego, często poprzez wpłaty na konta bankowe lub zakup aktywów o wysokiej wartości. W fazie maskowania, środki są przenoszone za pomocą skomplikowanej sieci transakcji, aby ukryć ich pochodzenie i utworzyć trudno wykrywalną ścieżkę przepływu. W ostatnim etapie, czyli integracji, wyprane fundusze są reintegrowane z legalną gospodarką, często poprzez zakup nieruchomości, luksusowych przedmiotów lub inwestycji, aby nadać im pozorny charakter legalności.
Pranie pieniędzy stanowi poważne przestępstwo, naruszające integralność systemu finansowego i służące do finansowania innych form działalności przestępczej. W większości krajów jest to działanie nielegalne, dlatego rządy na całym świecie podjęły środki w celu zwalczania prania pieniędzy i przeciwdziałania temu przestępczemu procederowi. W Polsce za popełnienie takiego przestępstwa grozi kara pozbawienia wolności, która może wynosić do ośmiu lat.
Teza, że aktywa cyfrowe mogą być potencjalnie wykorzystywane do prania brudnych pieniędzy, wynika z ich zdecentralizowanego charakteru oraz możliwości utrzymania anonimowości. Ponadto, w niektórych kręgach kryptowaluty stały się popularnym środkiem płatności za produkty i usługi, które są uznawane za nielegalne lub znajdują się w szarej strefie.
W świecie kryptowalut istnieje również zjawisko oszustw, gdzie scamerzy tworzą fałszywe projekty krypto w celu kradzieży i prania pieniędzy. Oszuści często obiecują rewolucyjne inwestycje, wysokie zyski i nowatorskie technologie, aby przyciągnąć uwagę naiwnych inwestorów. Wykorzystując manipulację informacją, fałszywe opinie i wpływowe marketingowe narracje, próbują przekonać ludzi do inwestowania swoich środków w projekt, który tak naprawdę nie istnieje lub nie ma rzeczywistej wartości. Kiedy inwestorzy wpłacają swoje pieniądze, oszuści przejmują te środki i podejmują kolejny krok - pranie pieniędzy. Dlatego przed podjęciem decyzji inwestycyjnej warto dowiedzieć się, jak weryfikować projekty krypto.
W jaki sposób przestępcy wykorzystują kryptowaluty do przeprowadzania procederu prania pieniędzy?
Z powodu łatwości przeprowadzania wielu szybkich transakcji, kryptowaluty mają potencjał do wykorzystania w etapie lokowania i maskowania, jak zostało to opisane wcześniej. Nielegalnie pozyskane środki mogą być rozproszone na setki lub nawet tysiące indywidualnych portfeli kryptowalutowych, mogą trafić do mieszarek, które dodatkowo ukrywają źródło ich pochodzenia lub mogą być wymienione na różnorodne aktywa na dziesiątkach różnych giełd.
Kryptowaluty przyczyniają się do zwalczania prania brudnych pieniędzy
Według niektórych regulatorów, kryptowaluty stanowią kolejne źródło, które przestępcy wykorzystują do przenoszenia miliardów dolarów z nielegalnych działań do legalnych przedsiębiorstw. Wraz ze wzrostem wartości kryptowalut, rośnie również liczba osób, które domagają się zaostrzenia nadzoru i surowszych kar dla przestępców.
Władze państw coraz częściej podejmują działania mające na celu zapobieganie wykorzystywania kryptowalut, takich jak bitcoin, do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu. Jednakże, warto się zastanowić, ile z tych obaw jest uzasadnionych, a ile wynika z tworzenia mitów opartych na strachu.
Okazuje się, że twarde dane statystyczne pokazują, że to nie kryptowaluty, lecz gotówka jest znacznie bardziej powszechnie wykorzystywana do prania pieniędzy. Według raportu Chainalysis, w 2022 roku odnotowano wzrost przestępczości związanej z kryptowalutami, jednak stanowiła ona tylko niewielki odsetek ogólnego wolumenu transakcji. Wartość wypranych środków w 2022 roku wyniosła 23,4 miliarda dolarów w porównaniu do 14,2 miliarda dolarów z roku poprzedniego.
Należy jednak podkreślić, że w tym samym okresie aktywność związana z kryptowalutami potroiła się. Chociaż oszuści stanowią niewielki odsetek społeczności korzystającej z kryptowalut, ich działania wciąż mają pewne znaczenie, co może tłumaczyć część obaw regulatorów.
Szacuje się, że rocznie na całym świecie jest pranych około 2 bilionów dolarów. Z tego wynika, że udział kryptowalut w tym procederze wynosi zaledwie 1%.
Chainalysis dostarczyło także dowody, że jedynie 270 adresów blockchain było odpowiedzialnych za 55% wszystkich przypadków prania pieniędzy związanych z kryptowalutami. Pomimo stosunkowo niskiego poziomu nielegalnej działalności dotyczącej kryptowalut, władze na całym świecie zwiększają swoje wysiłki nadzorcze.
Bezpieczeństwo i przejrzystość rynku kryptowalut sprawiają, że jest łatwiejsze śledzenie przestępców, którzy próbują prać brudne pieniądze. Dzieje się tak dzięki widocznym transakcjom na blockchainie, zaawansowanej analizie danych, procedurom "Poznaj swojego klienta" (KYC) i wzrastającemu nadzorowi regulacyjnemu.
W 2022 roku agencje śledcze zwiększyły swoje zdolności do przejmowania kryptowalut. Jednostka IRS ds. Śledztw kryminalnych ogłosiła, że w poprzednim roku przejęła aktywa cyfrowe o wartości 7 miliardów dolarów, co stanowi ponad dwukrotny wzrost w porównaniu z 2021 rokiem.
Dodatkowo, udało się odzyskać rekordową sumę 3,6 miliarda dolarów, które zostały zajęte od dwóch osób oskarżonych o pranie pieniędzy uzyskanych w wyniku kradzieży z giełdy Bitfinex w 2016 roku. W listopadzie 2021 roku przejęto również 3,36 miliarda dolarów w bitcoinach, które zostały skradzione z darknetowego rynku Silk Road.
"Nie Pie(p)rz!", czyli inicjatywa mająca na celu wsparcie działań przeciwko praniu pieniędzy
W branży kryptowalutowej, mimo braku powszechnych regulacji i nieuzasadnionych oskarżeń o udział w praniu brudnych pieniędzy, podejmowane są działania samoregulacyjne i kampanie społeczne mające na celu edukację i utrudnienie potencjalnym przestępcom.
Przykładem takiej inicjatywy i troski o bezpieczeństwo klientów giełd kryptowalutowych jest edukacyjna kampania "Nie Pie(p)rz!" prowadzona przez markę Kanga. Jej głównym celem jest zapobieganie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu poprzez edukowanie użytkowników. Kampania ma na celu uświadomienie ludziom, jak na co dzień mogą podjąć działania mające na celu utrudnienie prania pieniędzy i pokrzyżowanie planów oszustom, którzy stosują metody takie jak phishing, vishing czy oferowanie darmowych tokenów.
Kanga zwraca uwagę na istotność zakupu kryptowalut tylko od zaufanych dostawców. Wielokrotnie udowodniono, że użytkownicy mogą stać się łatwym celem dla oszustów, którzy wykorzystują ich brak wiedzy i nieświadomość w celu prania pieniędzy.
Kanga przypomina również, że w przeciwieństwie do gotówki, bitcoin nie jest całkowicie anonimowy. W celu edukacji konsumentów, giełda podkreśla konieczność weryfikowania każdej transakcji i platformy oraz organizuje spotkania z ekspertami rynkowymi, które mają na celu ujawnienie oszustów i pomoc w ochronie przed ich szkodliwymi działaniami.
Więcej informacji na temat bezpieczeństwa można znaleźć na blogu Kanga w dedykowanej sekcji dotyczącej tego zagadnienia.
Materiał zewnętrzny; autor Julia Kacperczyk
